Özel Okullar Eğitim Sisteminde Önemli Misyonlar Üstleniyor

2019 yılını genel eğitimimiz ve özel okullarımız açısından önemli başlangıçların olduğu bir yıl olarak değerlendiriyorum. 2019 yılında Bakanlığımızca belirlenen “2023 Eğitim Vizyonu” hedefleri kapsamında ilk deneme uygulamaları ve bunlara ilişkin çalışmalar hayata geçirildi. Çalıştaylarımız, seminerlerimiz ve konferanslarımızla bu çalışmalara katkı sağlamayı sürdürüyoruz.

Türkiye Özel Okullar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı F. Nurullah Dal ile eğitim sisteminde özel okulların yerine ve önemine dair bir söyleşi gerçekleştirdik. Dünden bugüne özel okulların Türkiye eğitim sistemi içindeki rolü ve güncel konumu hakkında bilgi alabilir miyiz? Eğitim sistemimizde samimi bir kabul görmüş olan özel okullar, 150 yıldan daha uzun bir süredir faaliyet göstermektedir. Bu uzun zaman zarfında özel okulların varlıklarını kaybetmeden, sayılarını artırarak ve kendilerini geliştirerek eğitim sistemimiz içinde yer alabilmelerinin sebebi; kaliteli eğitim sunmalarından ve eğitim alanındaki küresel gelişmeleri, değişimi ve ilerlemeleri tüm metot ve materyalleriyle takip ederek etkin bir şekilde uygulayabilmelerinden ileri gelmektedir. Resmi ve özel okullarda öğrenim gören 18 milyon öğrencisi bulunan ülkemizde, özel okulların oldukça önemli bir görev üstlendiğini belirtmek isterim. Sektörümüzün son 15 yıllık gelişimi, genel anlamda memnuniyet vericidir. Genel eğitimimiz içinde yüzde 3-4 olan özel okul oranı, bu süre içinde yüzde 8-9 oranına ulaşmıştır. Tabii bu gelişmenin, hedeflediğimiz ve arzuladığımız düzeye ulaştığını söylemek henüz mümkün değil. Özellikle 12.500 civarındaki özel okul sayısını, devam eden öğrenci sayılarıyla karşılaştırdığımızda, orantılı bir hizmet verilmediği ortadadır. Özel okullardaki 3.800.000 civarı kontenjana karşılık 1.440.000 öğrenci eğitim görmektedir. Bu tablo önemli ölçüde kaynak israfına ve eğitimin etik değerlerine aykırı yollara başvurulmasına yol açmaktadır. Bu nedenle şu anki önceliğimiz, mevcut özel okullardaki boş kapasitenin doldurulması yönündedir. Çünkü atıl kalan binaların milli servet kaybına yol açtığını düşünüyoruz. Bu konuda ilgili kurumlar nezdinde başvurularımızı yaptık, görüş ve önerilerimizi belirttik. Çalışmalarımıza hassasiyetle devam edeceğiz.   Eğitim sektöründeki son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? 2019 yılını genel eğitimimiz ve özel okullarımız açısından önemli başlangıçların olduğu bir yıl olarak değerlendiriyorum. 2019 yılında Bakanlığımızca belirlenen “2023 Eğitim Vizyonu” hedefleri kapsamında ilk deneme uygulamaları ve bunlara ilişkin çalışmalar hayata geçirildi. Çalıştaylarımız, seminerlerimiz ve konferanslarımızla bu çalışmalara katkı sağlamayı sürdürüyoruz. Özel okul velilerine verilen eğitim desteklerinin uygulamadan kaldırılması, özellikle küçük yerleşim yerlerindeki özel okulları olumsuz etkilemiştir. Bu uygulamanın, kamuoyunda özel okullarla ilgili olumlu bir algı oluşturması bakımından da yararı bulunmaktadır. Çünkü özel okulların sadece parasını verebilen öğrencilerin gidebildiği kurumlar olmadığı, yasal mevzuat gereği öğrencilerin yüzde 3’ünün tamamen ücretsiz öğrenim gördüğü ve özel okulların kendi inisiyatifleriyle yüzde 10 oranında -ki bazı okullar bu oranın üzerine çıkmaktadır- öğrenciyi burslu okuttukları göz ardı edilmemelidir. Özel okullarda hâlen asgari 70.000 civarında öğrenci ücretsiz veya burslu olarak öğrenim görmektedir. Öte yandan özel okullar, devlet okullarındaki öğrenci yoğunluğunu azaltmaktadır.  Özel okulların devlet üzerindeki eğitim harcamaları yüküne katkısı olduğu kesindir. Dolayısıyla özel okullar ne kadar yaygınlaşırsa ve ne kadar çok sayıda öğrenci öğrenim görürse, Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi de o kadar rahatlayacaktır. Eğitim uzun soluklu, mali yükü çok, sorumluluğu yüksek bir hizmet alanıdır. Ülke olanakları yeterli olsa da 18 milyon öğrencinin eğitim alanındaki değişik konularla ilgili taleplerinin kısa vadede çözülmesini istemek, gerçekçi bir yaklaşım olmayacaktır. Bu bakımdan arzumuz, özel sektörün yapılacak yasal düzenlemelere uygun şartlarda eğitim hizmetlerine yatırım yapmasıdır.   Tercihini özel okullardan yana kullanacak olan velilere önerileriniz nelerdir?   Velilerimizin kayıt yaptıracakları özel okulları tanımaları, kayıt yapmaya karar vermeden önce okul hakkında yeterli bilgi edinmeleri çok önemlidir. Şu hususlarda gerekli bilgiler, mutlaka alınmalıdır: Okulun kalıcılık ve tecrübe açısından yeterli eğitim birikimine sahip olup olmadığı, son yeniliklerin, modern tekniklerin ve materyallerin takip edilip edilmediği, uygulanıp uygulanmadığı dikkate alınmalıdır. Şayet öğrenci eğitiminin tamamını o okulda sürdürecekse; okul öncesinden başlayıp lise öğretiminin sonuna kadar farklı program seçenekleri ile aynı kurumda öğrenimine devam edip edemeyeceği belirlenmelidir. Okulun, misyonunu ve vizyonunu öğretmenleriyle, öğrencileriyle ve velileriyle birlikte belirleyen, belirlenen kriterlere uyan ve günün koşullarına göre gerekli değişimleri ve gelişmeleri hayata geçiren bir kurum olmasına özen gösterilmelidir. Toplam kalite anlayışı, okulun eğitim-öğretim ve yan hizmetlerinde etkin olarak hissedilmeli; hizmetlerin yürütülmesi sürecinde öğretmenlerin, velilerin ve öğrencilerin görüşlerini alan kurumlar tercih edilmelidir. Okulun öğrencileri, öğretmenleri, velileri ve çalışanları arasında iyi bir iletişim olmalı; öğrenciler ve mezunlar kendilerini okul ailesinin birer parçası olarak görebilmelidirler. Okul içi disiplin, sevgi saygı çerçevesinde sağlanmalıdır. Kaliteli ve yeterli bir eğitim için yöneticilerin, öğretmenlere ve çalışanlara düzenli olarak hizmet içi eğitim verip vermediğine bakılmalıdır. Okul öncesi döneminden başlayarak lise öğretiminin sonuna kadar planlanmış ve uluslararası alanda kullanılan geçerli tekniklerin uygulandığı bir yabancı dil programı ile öğrencilere yabancı dil öğretildiğinden emin olunmalı, söz konusu özel okulun ikinci bir yabancı dilin eğitimine önem verip vermediğine dikkat edilmelidir. Söz konusu okul, her öğrenciye bir bilgisayar verebilmeli; öğrencilerin araştırma ve bilgiye ulaşma kullanımlarına açık, güvenli ve yüksek hızlı internet bağlantısı olan bilgisayar ortamları oluşturabilmelidir. Sınıf içi öğrenme, konu tarama testleri ile kontrol edilip yeterince öğrenilmeyen konular tekrarlanmalı, gerektiğinde (etüt faaliyetleri dışında) hafta içi ve hafta sonunda ücretsiz kurslarla öğrencilerin eksikleri tamamlanmalıdır. Derslerin özelliklerine uygun, tam donanımlı laboratuvarlar bulunmalı ve bu laboratuvarlar aktif şekilde kullanılmalıdır. Rehberlik hizmetlerinin ve psikolojik danışmanlığın öğrencinin eğitim sürecindeki ve günlük yaşamındaki önemi dikkate alınmalı; bu hizmetlerin uzman kişilerce sağlanıp sağlanmadığı öğrenilmelidir. Öğrencilerin bireysel yeteneklerine uygun alanlarda kendilerini geliştirmelerine imkân sağlayan, sanata ve spora gereken önemi veren, sosyal aktiviteleri çeşitli ve ücretsiz okullar tercih edilmelidir. Sosyal etkinlikler ve ekstra spor çalışmaları için uygun alanlar mutlaka sağlanmış olmalı, bu etkinlikler yine ücretsiz olarak sunulmalıdır. Derslikler en fazla 24-28 öğrenci alacak şekilde planlanmalı; okulun sağlık birimi, doktoru ve hemşiresi bulunmalı, yemekhane ve kantininde sağlık koşulları göz önünde bulundurularak seçilen ürünler ile hizmet verilip verilmediği öğrenilmelidir. Okul giriş ve çıkışlarında emniyet ve okul güvenliği yeterli olmalı, okuldaki kapalı ve açık alanların hijyen koşulları yeterli olmalıdır. Aktif ve gerektiğinde öğrencinin veya velinin kolaylıkla ulaşabileceği bir Mezunlar Derneği bulunması, öğrencide aidiyet ve güven duygusu geliştireceği için göz önüne alınmalıdır. Okula ulaşımın trafik açısından güvenliği, kolaylığı, öğrenciye sağlayacağı zaman kazancı veya kaybı dikkate alınmalıdır. Okul kurucu veya kurucularının başka iştigal alanları olup olmadığı, bu alanların eğitimle ilgili olup olmadığı, okulun yeni kayıtta veya kayıt yenilemelerde veli ile yaptığı “Öğrenci Kayıt Sözleşmesi” şartları dışında veliden bir talebi bulunup bulunmadığı hususlarında bilgi edinilmelidir.