Borsa İstanbul, 2021'in En Likit ve En Fazla Değer Yitiren Piyasası Oldu

ABD 34 trilyon dolarlık yatırım fonu portföyü ile dünya sıralamasında ilk sırada yer alırken, milli geliri 84 milyar dolar olan Lüksemburg’un yatırım fonu büyüklüğü 6,6 trilyon doları aştı.

Borsa İstanbul yüzde 574 devir hızıyla 2021'de de dünyanın en likit piyasası oldu. Dolar bazında yüzde 30 ile en fazla değer kaybeden borsa olarak da dikkati çeken Borsa İstanbul, piyasa değeri sıralamasında 138 milyar dolar ile 38’inci oldu. Piyasa değerinin Türkiye GSYH’sına oranı yüzde 17 olan Borsa İstanbul, 794 milyar dolarlık işlem hacmiyle dünya borsaları arasında 20’nci sıradaki yerini korudu. Borsa İstanbul, yüzde 574 devir hızı ile 2021’de dünyanın en likit piyasası oldu.   Dünyada kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara yükseldi.   Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) "Türkiye Sermaye Piyasası 2021" raporunu yayımladı.   TSPB’den yapılan açıklamada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını sınırlamaya yönelik kısıtlayıcı tedbirlerin gevşetilmesi, aşılamanın hız kazanması ve destekleyici ekonomi politikaların sürmesinin katkısıyla küresel iktisadi faaliyette 2020 sonunda başlayan toparlanmanın, 2021 yılında da sürdüğü bildirildi.   Türkiye Sermaye Piyasası 2021 Raporuna göre, salgın ortamında hükümetler ile merkez bankalarının desteklerinin sürmesi, tasarruf eğiliminin artması ve düşük faiz ortamında yatırımcıların, alternatif getiri arayışıyla sermaye piyasalarına ilgisi ve halka arzlarda artış yaşandı.   2021'de dünyada borsalara kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara ulaşırken, işlem hacmi de aynı oranda artarak 215 trilyon dolara çıktı.   Borsa İstanbul yüzde 574 devir hızı ile önceki yıl olduğu gibi 2021'de de dünyanın en likit piyasası oldu. Yüzde 355 devir hızı ile Çinli Şenzhen Borsası en likit ikinci borsa olurken, yüzde 346 devir hızıyla Tayvanlı Taipei üçüncü, yüzde 298 devir hızıyla ABD’li Nasdaq ise dünyanın en likit dördüncü borsası olarak sıralandı.   EN YÜKSEK GETİRİ ZİMBABVE BORSASINDA   23 gelişmiş ve 24 gelişmekte olan ülkenin büyük ve orta ölçekli şirketlerinin performansını yansıtan MSCI ACWI endeksi 2021 yılında dolar bazında yüzde 19 artış kaydetti.   2021'de dünya genelinde gelişen piyasalar endeksi yılı yüzde 3 kayıpla tamamlarken, gelişmiş piyasalar gelişmekte olan piyasalardan pozitif ayrıştı. Çin dışındaki gelişmekte olan ülkeler genelinde ise pay piyasalarından sermaye çıkışı yaşandı.   Organize borsalar arasında 2021'de dolar bazında bir önceki yıla kıyasla en fazla getiriyi yüzde 209 ile Zimbabve Borsası sağladı. Yüzde 97 getiri ile Zambiya’daki Lusaka Borsası ikinci en yüksek getiri sağlayan borsa olurken, Sri Lanka Borsası yüzde 65 getiri ile üçüncü, Estonya Borsası yüzde 37 getiri ile dördüncü oldu. 92 borsa arasında 74’ü 2021 yılını getiri ile tamamlarken, 18 borsa yılı kayıpla kapattı.   Salgın ortamında internet üzerinden işlemlerin ivme kazanmasıyla birlikte, teknoloji şirketlerinin iş hacmi ve bu şirketlere olan yatırımcı ilgisi teknoloji şirketlerinin ağırlıkta olduğu Nasdaq’ta fiyatların yüzde 29 artmasında etkili olurken, 2020 yılında salgın nedeniyle zayıf seyreden petrol fiyatlarının 2021 yılında yeniden yükselmesi, ekonomisi ağırlıkla petrol gelirine bağlı olan ülke borsalarını sıralamada öne çıkardı.   Borsa İstanbul 2021'de dolar bazında yüzde 30 ile en fazla değer kaybeden borsa olarak dikkati çekerken, en fazla kayıp yaşanan diğer 9 borsanın 4’ü Latin Amerika, 2’si Afrika, 2’si Asya ve 1’i Avrupa ülkesinde yer aldı.   BORSALARIN PİYASA DEĞERİNDE YÜZDE 17’LİK ARTIŞ   Endekslerdeki artışın yanı sıra halka arzların da etkisiyle 2021'de dünyada verisi incelenen 85 borsaya kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara yükseldi.   2021’de dünya borsalarındaki toplam piyasa değerindeki artışın üçte ikisi NYSE, Nasdaq ve Euronext’ten geldi. Bu borsalar toplam piyasa değerinin yarısını meydana getirdi. ABD borsalarındaki şirketler, 52 trilyon dolarlık piyasa değeri ile dünya borsalarının toplam piyasa değerinin yüzde 41’ine karşılık geldi.   7,3 trilyon dolar piyasa değeri ile Avrupa’nın en büyüğü olan ve Hollanda, Belçika, Fransa, Portekiz, Norveç, İtalya Borsalarını içeren Euronext Borsa ile Uzak Doğu blokunda yer alan Japonya, Çin, Hong Kong ve Şenzhen borsaları piyasa değeri bakımından ABD borsalarının ardından sırlanırken, toplam piyasa değerinin yüzde 26’sını oluşturdu.   NEW YORK, DÜNYANIN EN DEĞERLİ BORSASI   New York Borsası 27,7 trilyon dolar piyasa değeri ile 2021 yılında dünyanın en değerli borsası olma unvanını taşımayı sürdürdü. Nasdaq 24,6 trilyon dolar ile ikinci sırada, Şanghay 8,2 trilyon dolar piyasa değeriyle üçüncü sırada yer aldı. Borsa İstanbul ise 2020’ye göre 6 sıra geriledi ve 138 milyar dolar piyasa değeri ile 2021 sıralamasında 38’inci oldu.   2021 sonunda borsaların piyasa değerinin ilgili ülkelerdeki Gayrisafi Yurt içi Hasıla'sına (GSYH) oranı yüzde 123’çıkarken, Hong Kong borsasının piyasa değeri itibariyle milli gelirinin 15 katı büyüklüğe ulaşması dikkati çekti. Dolar bazında hesaplandığında Borsa İstanbul’un piyasa değerinin Türkiye GSYH’sına oranı ise yüzde 17 düzeyinde oldu.   BORSAYA KOTE ŞİRKET SIRALAMSINDA 30. SIRADA   2021’de dünyada yatırım fonları ve holdingler hariç 87 borsaya kote olan yerli, yabancı şirket sayısı 56 bine yaklaştı. İncelenen borsalar arasında 5 bin 600’e yakın şirketle en fazla şirketin kote olduğu borsa Hindistan Bombay oldu. Bombay'ı 3 bin 824 şirketle Japonya Borsası ve 3 bin 678 şirketle Nasdaq OMX takip etti.   Menkul kıymet yatırım ortaklıkları ve borsa yatırım fonları hariç, 380 şirketin kote olduğu Borsa İstanbul ise 87 borsa arasında 2020’ye göre üç sıra geriledi ve 2021 sonunda 30’uncu sıraya düştü.   HİSSE SENEDİ İŞLEM HACMİ 215 TRİLYON DOLAR   Artan yatırımcı ilgisinin etkisiyle 2021 yılında dünyada hisse senedi işlem hacmi yüzde 17 artarak 215 trilyon dolar oldu.   2021'de bir önceki yıla göre yüzde 3.369 oranında artışla işlem hacminin en fazla arttığı borsa Pearl Equities isimli iştiraki aracılığıyla pay piyasası işlemlerine 2020'nin Eylül ayında başlayan Miami Uluslararası Menkul Kıymetler Borsası (MIAX) olurken, yüzde 350 artışla Abu Dabi Borsası, 2021'de işlem hacmi artışında ikinci, yüzde 231 ile Panama’daki Latin Amerika Borsası üçüncü, yüzde 226 artışla Kuveyt Borsası dördüncü sırada yer aldı.   ABD borsaları, piyasa değerinde olduğu gibi işlem hacminde de ilk sıralarda yer alırken, 2021'de 794 milyar dolarlık işlem hacmiyle Borsa İstanbul, hisse senedi işlem hacmi bakımından dünya borsaları arasında 20’nci sıradaki yerini korudu.   KÜRESEL YATIRIM FONU BÜYÜKLÜĞÜ 71 TRİLYON DOLARIN ÜZERİNE ÇIKTI   TSPB'nin ABD Yatırım Kuruluşları Enstitüsü’nün (Investment Company Institute) 46 ülkeyi kapsayan verilerinden derlediği verilere göre, dünyadaki yatırım fonlarının toplam büyüklüğü ise borsa endekslerindeki artışa paralel olarak 2021'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 13 artarak 71 trilyon doları geçti.   ABD 34 trilyon dolarlık yatırım fonu portföyü ile dünya sıralamasında ilk sırada yer alırken, milli geliri 84 milyar dolar olan Lüksemburg’un yatırım fonu büyüklüğü 6,6 trilyon doları aştı.   İrlanda, 2021 yılında yatırım fonu portföyünü bir önceki yıla göre yüzde 15 artırdı ve 4,6 trilyon dolarlık portföy büyüklüğü ile dünya üçüncüsü oldu. Yatırım fonu büyüklüğünü yüzde 46 gibi yüksek bir oranda artıran Çin, dördüncü sıraya ulaştı. Yatırım fonları büyüklüğünde ilk 10’da yer alan ülkelerin portföy büyüklüğü, toplam portföy büyüklüğünün yüzde 90’ını oluşturdu.   Türkiye’deki yatırım fonu portföy büyüklüğü ise 2021'de bir önceki yıla kıyasla dolar bazında yüzde 16 artışla 20,4 milyar dolara yükseldi.