İhracat devi kimya sanayisi, sadece ekonomiye değil doğaya da katma değer sağlamaya odaklanıyor. Biz de İKMİB Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister ile kimya sanayisini ve bu sanayinin en büyük alanını oluşturan plastik endüstrisini, geri dönüşüm sorununu ve atıkların ekosisteme yeniden kazandırılması noktasında gerçekleştirdikleri çalışmaları konuştuk.

İKMİB'i tanıyabilir miyiz?

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB), 1991’den bu yana kimya sanayisinde faaliyet gösteren üye firmaların ihracatının artırılması ve ürünlere rekabet gücü kazandırılması hedefiyle çeşitli organizasyonlar yapıyor. Stratejik önemi her geçen gün artan kimya sektörü, bu yıl itibarıyla Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştiren ikinci sektörü konumunda bulunuyor. Kimya sanayisinde ilaçtan boyaya, plastikten kozmetiğe 16 alt sektörümüzle birlikte Türkiye’nin ihracatına ve ekonomisine katkı sunarken, aslında otomotivden mobilyaya, tekstilden gıdaya kadar pek çok alana dokunarak ülkemiz için büyük bir katma değer de sağlıyoruz.
 

Faaliyetlerinizden bahseder misiniz?

Sektörümüzü ihracatta kalıcı ikinciliğe yükseltmek adına çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Kimya sektörünün tüm alt sektörleri ile yakın ilişkiler içerisinde bulunarak gelişmelerin, yeniliklerin yakından takip edilmesi için dünya çapında organizasyonlara katılıyor, bu organizasyonları Türkiye’de de devam ettiriyoruz. Üye firmalarımızın global pazarlarda lider olması hedefiyle çalışmalarımızı sürdürerek bilgilendirme, destekleme ve üyeler arasında iş birliğini arttırma faaliyetleri yürütüyoruz. Her yıl farklı kıtalarda gerçekleştirilen kimya ve alt sektörlerimizin en önemli fuarlarına milli katılım organizasyonu gerçekleştirerek hem ülkemizi hem de alt sektörlerimizi tanıtmaktayız. Bununla birlikte sektörel ticaret ve alım heyetleri, eğitim ve seminerler, sektörel çalıştaylar düzenliyoruz. Gerçekleştirdiğimiz diğer çalışmalarımızı ise Ar-Ge Proje Pazarı, polynSPIRE Ar-Ge projesi, URGE projeleri, tasarım yarışmaları ve ödül töreni olarak sıralayabiliriz.
 

Kimya sektörünün konjonktürüne dair görüşlerinizi alabilir miyiz?

Türkiye’nin büyümesinde ve refah düzeyinin artmasında ihracatın rolü çok büyük. Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştiren sektörlerinden kimya sanayisi, bu açıdan stratejik öneme sahip. Geçtiğimiz yıl 168,1 milyar dolarlık ihracatla Cumhuriyet tarihimizin ihracat rekoru kırıldı. Kimya sektörü olarak bu tarihi başarıda büyük bir pay sahibi olduk. 2018 yılında Türkiye’nin toplam ihracatında yüzde 10,3’lük paya sahip olan kimya sektörümüz, 2018 yılını yüzde 8,23’lük artışla 17,4 milyar dolar ihracatla üçüncü sırada tamamladı. 2019 yılının ilk yarısı, üst üste aylık bazda en çok ihracat yapan ikinci sektör olduk. İhracattaki kalıcı ikincilik hedefimize emin adımlarla yürüyoruz. Bu yıl Mayıs ayında gerçekleştirdiğimiz 1,94 milyar dolarlık ihracatla, aylık bazdaki ihracat rekorumuzu da kırdık. 2019 yılı yedi aylık ihracatımız 11,5 milyar doları geçti. Cumhurbaşkanımızın gösterdiği 200 milyar dolarlık ülke ihracat hedefimiz doğrultusunda 2019’da kimya sektörü ihracatımızı yüzde 15 artırarak 20 milyar dolar seviyesine ulaştırmayı hedefliyoruz.

Sektörümüzün önümüzdeki dönemde yüksek katma değerli üretim yapısına geçerek, ara girdi ithalatını azaltma yoluyla ihracatını artırması hedefleniyor. İKMİB olarak petrokimya alanında büyük ölçekli yatırımlara ihtiyacımız olduğunu sık sık dile getiriyor ve bu tür yatırımları desteklediğimizi ifade ediyoruz.
 

İKMİB olarak geri dönüşüm ve atık değerlendirme konularında ortaya konulan çabaları ve bu çabaların çıktılarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kimya sanayisinin en büyük alanını plastik endüstrisi oluşturuyor. Burada da bir atık sorunu ve geri dönüşüm konusu karşımıza çıkıyor. Yakın zamanda İKMİB bünyesinde sektör paydaşlarımızla çalışabileceğimiz Geri Dönüşüm komitesini kurduk. Geri dönüşüm ekonomisini ilgili bakanlıklarımız ve Cumhurbaşkanlığımız nezdinde hep birlikte çalışmamız ve konuyu bütün yönleriyle ele almamız gerekiyor. Geri dönüşümü mümkün olan plastik atıkların geri dönüşümünün sağlanması ve yeniden ekosisteme kazandırılması konusu önümüzde bir fırsat olarak yer alıyor. Çin’den boşalan sektörün bu kısmı, bizim için bir fırsat teşkil ediyor olabilir.

İKMİB olarak, Avrupa’nın en büyük sivil Ar-Ge programı olan Horizon 2020 kapsamında desteklenen ve dört yıl sürecek olan polynSPIRE projesinin ortağıyız. Türkiye’den birliğimizin yanı sıra KORDSA’nın da yer aldığı projenin Avrupa genelinde toplam 22 ortağı bulunuyor. Plastiklerin geri dönüşümü ile ilgili başarılı olmuş prosesler hakkında know-how transferi sağlamak amacıyla projede yer alıyoruz. Bu kapsamda, Avrupa’nın atık haritasının çıkarılması ve Türkiye’de atıkların işlenmesi konularında son teknolojilerle ilgili bilgi edinip üye firmalarımız ile paylaşmayı hedefliyoruz.

Avrupa’da döngüsel ekonomi stratejisinin en önemli hedefi, plastiklerin daha verimli geri dönüşümünün sağlanması ve kaynak kullanımının daha etkin hâle getirilmesi. Bu hedef kapsamında, Avrupa çapında plastik sektörünün ileri gelen temsilcilerinin yer aldığı proje ile plastiklerin geri dönüşümüne yönelik inovatif gelişmeleri sektörümüzle paylaşacağız. Böylece, kaynakların daha verimli kullanılmasını ve dolayısıyla daha çevreci ve daha rekabetçi bir yapıya kavuşturulmasını amaçlıyoruz.

 

İKMİB’in geri dönüşüm hamlesi: polynSPIRE

 
Avrupa’nın en büyük sivil Ar-Ge programı tarafından desteklenen polynSPIRE projesinde İKMİB de yer alıyor. Enerji Kaynakları ve Tüketimi Araştırma Merkezi CIRCE’nin koordinatörlüğünde gerçekleştirilen ve yaklaşık 10 milyon euro bütçesi olan polynSPIRE projesinin 11 ülkeden toplam 22 proje ortağı bulunuyor.

Projenin 48 ay içinde tamamlanması ve üç farklı inovasyona imza atması hedefleniyor.
Bunlardan ilki mikrodalgalar ve akıllı manyetik katalizörler yardımıyla kimyasal geri dönüşüm.
Hedeflenen ikinci inovasyon, geri dönüştürülmüş plastik kalitesini artırmak için gelişmiş katkı ekleme ve yüksek enerji ışınımlaması. Bu iki inovasyon ile polyester, poliamid ve poliüretan üretimi için fosil yakıt tüketiminin ortalama yüzde 33 oranında azaltılması hedefleniyor.
Projenin üçüncü çıktısı olarak belirlenen çelik endüstrisinde plastiklerin karbon kaynağı olarak değerlendirilmesi ile elektrik ark ocaklarında fosil karbon kaynaklarının yaklaşık yüzde 80 oranında azaltılması bekleniyor.

polynSPIRE projesine destek veren İKMİB, European Plastic Converters(EuPC) çatısı altında, projede ortaya çıkan ürünlerin pazar analizlerinin yapılması, bu ürünlerin atık mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi ve projenin tanıtım ve yaygınlaştırma faaliyetleri konularına katkı sağlayacak. Projenin diğer Türk ortağı KORDSA ise Nylon 66 polimerinin hammadde olarak geri dönüştürülmüş monomerlerden elde edilmesi ve polimerin bundan sonraki fiber ve mühendislik plastikleri gibi kullanım alanlarındaki uygunluğuna göre ilgili partnerleriyle birlikte çalışacak. İKMİB ve KORDSA’nın yanı sıra sektörün Avrupa’daki en önemli aktörlerinden Arkema, Novamont ve Repsol gibi şirketler de projede yer alıyor.