Tarım, gıda ve içecek sektörü yılın ilk yarısını 12,2 milyar dolar ihracat, 10,4 milyar dolar ithalat ile tamamladı. Sektörün dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 düştü. İhracatta öne çıkan ürünler un, rafine ayçiçeği yağı ve makarna oldu. En çok ithal edilen ürünler ise buğday, soya fasulyesi ve ham ayçiçeği yağı şeklinde sıralandı.

 
Tarım, gıda ve içecek sektörü yılının ilk 6 ayında 12,2 milyar dolar ihracat, 10,4 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi.
 
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) yaptığı açıklamayla Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan dış ticaret verileri baz alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli verilerini açıkladı.
 
01 ile 23 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, 2022 yılının ilk yarısında sektörün dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 düştü.
 
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret verilerine göre 2022 yılının ilk 6 ayında ihracat, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,5 artarak 12,15 milyar dolara, ithalat yüzde 31,3 artarak 10,41 milyar dolara ulaştı.
 
İhracatın 2022 yılının ilk 6 ayını önceki yıla kıyasla yüzde 19,5 artışla geçirmesi sektör açısından olumlu değerlendirilirken, ithalattaki artış hızının bu oranı belirgin şekilde geçti.
 
Haziran 2022'de, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14 artan aylık ihracat değeri 2,14 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalat yüzde 51,2'lik bir artışla 1,79 milyar dolar oldu.
 
2022 yılının ilk 6 ayında dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22,12 düşüşle, 1,74 milyar dolar oldu.
 
Sektör yıl genelindeki net ihracatçı konumunu korumasına rağmen, yılında ilk yarısında geçtiğimiz yılki dış ticaret fazlasının gerisinde kaldı. Yılın ilk aylarında dış ticaret fazlasındaki artış, önceki yıla kıyasla yüzde 50 seviyesindeydi.
 
Mart ayında bu oran yüzde 101,5’e ulaştı. Ancak nisan, mayıs ve özellikle haziran aylarındaki yüksek aylık ithalat rakamları, mayıs ayında aylık bazda dış ticaret açığı verilmesi, dış ticaret fazlasının aşağıya çekilmesine yol açtı.
 
Birim ihracat değeri 2022 yılının ilk 6 ayında önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 1,162 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yıla göre yüzde 12,1 artışla 689 dolar/ton'a ulaştı.
 
ÖNE ÇIKAN ÜRÜNLER
 
2022 yılının ilk 6 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla un, rafine ayçiçeği yağı ve makarna olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13'ünü meydana getirdi.
 
2022 yılının ilk 6 ayında en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla buğday, soya fasulyesi ve ham ayçiçeği yağı oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 35,5’ini, yani 3’te 1’inden fazlasını oluşturdu.
 
2022 Haziran ayında ihracatta öne çıkan ürünler rafine ayçiçeği yağı, buğday unu ve kiraz oldu. Aynı dönemde en çok ithal edilen ürünler ise soya fasulyesi, buğday, ve ham ayçiçeği yağı şeklinde sıralandı.
 
EN FAZLA İTHAL EDİLEN ÜRÜNLERDE RUSYA-UKRAYNA FAKTÖRÜ
 
İhalatta ilk sırada yer alan buğdayın en fazla ithal edildiği ilk 2 ülkenin şu anda savaşta olan Rusya ve Ukrayna olduğu görüldü. Yılın ilk 6 ayındaki buğday ithalatında bu 2 ülkenin payı yüzde 90’ın üzerinde.
 
Haziran ayında yapılan 175,3 milyon dolarlık buğday ithalatının 160,7 milyon doları, yani yüzde 91,7’si Rusya’dan karşılandı. İthalatta 3. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında da ilk 2 sırada Rusya ve Ukrayna yer aldı. Yılın ilk 6 ayındaki ham ayçiçeği ithalatında bu 2 ülkenin payı yüzde 97,4 oldu.
 
Türkiye’nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 2 üründe, ithalatın çok büyük bir bölümü şu anda savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin önderliğinde, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan tahıl koridoru anlaşmasının bu rakamları nasıl etkileyeceği ilerleyen aylarda ortaya çıkacak.
 
İHRACATTA ÖNE ÇIKANLAR
 
2022 yılı ilk 6 ayına ait dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde 1.196 milyon dolarla şeker ve şekerli mamuller, 1.043 milyon dolarla bitkisel yağ, 981 milyon dolarla yaş meyve, 938 milyon dolarla sert kabuklu meyveler ve 734 milyon dolarla balıkçılık-su ürünleri sektörleri en fazla ihracat yapan sektörler oldu. Toplam ihracatın yüzde 40,3'ü bu 5 sektör tarafından yapıldı.
 
2022 yılı ilk 6 ayında hayvan yemi, bitkisel yağ, un, kakao-çikolata ile şeker ve şekerli mamuller sektörleri ise en çok ithalat yapan sektörler olarak dikkat çekti.
 
Toplam ithalatın yüzde 72,7'si, bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması ve geçmiş dönemlere göre artması, ithalatın az sayıda sektörde yoğunlaştığına işaret etti.
 
Tek başına hayvan yemi sektörü, 2022 yılının ilk 6 ayında 3,191 milyon dolar hacim ile toplam ithalatın yüzde 30,7’sini, yani neredeyse 3’te 1’ini oluşturdu.
 
Bitkisel yağ sektörü, 2021 yılında 3 milyar doları aşan ithalat ile toplam ithalatın yüzde 17,9’unu oluşturmuştu. 2022 yılının ilk yarısında da 1,984 milyon dolar ile toplam ithalatın yine yüzde 19,1’ini meydana getirdi.

 ÜLKELER BAZINDA DIŞ TİCARET
 
2022 yılının ilk 6 ayına ait dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yapılan 5 ülke 1,723 milyon dolarla Irak, 817 milyon dolarla Almanya, 725 milyon dolarla ABD, 692 milyon dolarla Rusya ve 381 milyon dolarla İtalya oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 35,7'sini oluşturdu.
 
Ülkelere göre en çok ihraç edilen ürünler Irak için dondurulmuş tavuk eti, un, domates salçası, Almanya için fındık içi, ambalajlı fındık, kiraz, ABD için sakızlı jöleli şekerler, elma suyu ve soya fasulyesi şeklinde oldu.
 
Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2022 yılının ilk 6 ayında en fazla ithalat yapılan ülkeler Rusya, Brezilya, Ukrayna, Malezya ve ABD oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 58,9’unu oluşturdu.
 
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ilk 3 ülkeden ikisi, şu anda savaşta olan Rusya ve Ukrayna. Rusya’nın tüm ithalattaki payı ise yüzde 28’e yaklaşıyor. Rusya ve Ukrayna’dan yapılan ithalat ise toplam ithalatın yüzde 37,8’ini meydana getirdi.
 
İthalatta öne çıkan ürünler Rusya için buğday, ham ayçiçeği yağı ve dane mısır; Brezilya için soya fasulyesi, kahve ve buğday, Ukrayna için buğday, dane mısır ve ayçiçeği ve oldu.