Türkiye’nin Ar-Ge yatırımı yapan firmaları arasında tüm sektörler içinde ilk 250’de yer alan Sanovel, ülkemizde birçok farklı kombinasyon ve farmasötik formla ilgili en çok patente sahip olan ilaç şirketi konumunda. Sanovel İlaç ayrıca tüm şirketler ve sektörler arasında fikri mülkiyet yetkinliği alanında Türkiye birincisi.

Türkiye’nin en büyük ilaç şirketlerinden olan Sanovel, Ar-Ge’ ye verdiği önemle uzun yıllardır Türkiye’de en çok patent başvurusu yaparak, ödüller kazanıyor. Ayrıca tüm şirketler ve sektörler arasında fikri mülkiyet yetkinliği alanında birinci konumdaki Sanovel’i bu noktaya taşıyan süreçleri, şirketin Ar-Ge Direktörü Fatih Sünel ile Fikri Haklar ve Hukuk Direktörü Onur Mutlu’dan dinledik.
 
AR-GE’DE YENİLİKÇİ YAKLAŞIM VE NİTELİKLİ KADRO
 
Sanovel İlaç Ar-Ge Direktörü Fatih Sünel
 
Sizi tanıyabilir miyiz?
 
Eskişehir Osman Gazi (Anadolu) Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra Anadolu Üniversitesi’nde yüksek lisansımı tamamladım. İlaç sektörüne 1999’da sektöre yön veren şirketlerden biriyle başladım. 2006-2015 döneminde farklı ilaç şirketlerinde Ar-Ge alanında önemli görevler üstlendim. 2012-2017 yılları arasında Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olarak çalıştım. 2015’te katıldığım Sanovel’de, 2020 itibarıyla da Ar-Ge Direktörü olarak çalışıyorum.
 
Ar-Ge yaklaşımınızı nasıl tanımlarsınız?
 
Ar-Ge çalışmalarımızın temelinde; yeniliğe, gelişime ve değişime açık olma; çevreye ve toplum saygı ile insana değer var. Eşdeğer ürün geliştirmede öncü bir ekiple ülkemize teknolojik ve bilimsel katkılarda bulunuyor, kilit ürünleri geliştirerek hastalarla buluşturuyoruz. Hastaların sağlık ihtiyaçlarını en nitelikli ve güvenilir çözümlerle karşılıyoruz.
Türk ilaç sektörünün küresel boyuttaki lider bir oyuncusu olarak devletin sağlıktaki yerelleşme politikasını destekleyen, yardımcı olan şirketlerden biriyiz. Türkiye pazarına birçok yeni molekül ve eşdeğer ürün kazandırdık. Sanovel Ar-Ge, 2016 ve 2017’de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri Zirvesi’nde, sektörde üst üste 2 yıl birincilik ödülü aldı. 2018’de gerçekleştirilen denetimde, dünyanın en büyük sağlık otoritesi Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu’ndan (FDA) onay aldık.
 
Ar-Ge’nizde akademik dağılım nasıl?
 
Çalışanlarınızın akademik kariyerlerini sürdürmelerini teşvik ediyor musunuz? Çalışanlarına değer veren; sürekli gelişmeyi destekleyerek birlikte hareket eden; farklı, yenilikçi bakış açılarıyla geleceğe yatırım yapan ve akademiyle iletişimi sürdürülebilir kılan bir kurumuz. Çalışanlarımızın akademik kariyerlerini destekleyerek her birinin kilit kapabilitelerini belirleyip gelişimlerine katkıda bulunuyoruz. Ar-Ge çalışanlarımızın yüzde 30’u yüksek lisans ve doktora yapıyor.
 
Ar-Ge ekibinde kadın istihdamına yönelik çalışmalarınız nasıl?
 
Tüm süreçlerimizde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya ve herkese eşit fırsatları sunmaya özen gösteriyoruz. Ar-Ge merkezimizde erkeklere göre yüzde 30 daha fazla kadın çalışanımız var. Toplam 54 bilim insanı çalışanımızın yüzde 65’i kadın. 2021’de kadın terfi oranımız erkek terfi oranına göre yüzde 21 daha fazla.
 
AR-GE’YE EN ÇOK KAYNAK AYIRAN ŞİRKETLER ARASINDA
 
Türkiye’de ilaç Ar-Ge’si yeterince destekleniyor mu?
 
Dünyada en fazla Ar-Ge kaynağı ilaç sektörüne ayrılıyor. Türkiye’de ilaç Ar-Ge faaliyetleri, kamunun (TÜBİTAK - TEYDEB) Ar-Ge teşvikleriyle ivme kazandı. 30’dan fazla Ar-Ge projesine büyük oranda kaynak yaratan Sanovel, IMS verilerine göre, Türk ilaç endüstrisinde; ciro sıralamasında ilk 3 yerli firma arasında.
5 yılı kapsayan stratejik planlarımızda toplam ciromuzun yüzde 7-9’unu Ar-Ge’ye ayırıyoruz. Türkiye’nin Ar-Ge yatırımı yapan firmaları arasında tüm sektörler içinde ilk 250’de yer aldık. Genç yeteneklerimizin geleceğe ışık tutan bireyler olmasından, bilim ve teknolojiye kendisini adayan nesillerin ilaç sektörüne kazandırılmasından kendimizi sorumlu tutuyoruz. İlaç sektörüne yeni yetenekler kazandırmak, var olan genç potansiyelimizi geliştirmek amacıyla «Ar-Ge’nin Geleceği Sertifika Programı»nı hayata geçirdiğimiz için gururluyuz.
 
EN ÇOK PATENT BAŞVURUSU YAPAN İLAÇ FİRMASI
 
Sanovel İlaç Fikri Haklar ve Hukuk Direktörü Onur Mutlu
 
Kariyerinizden söz eder misiniz?
 
Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği’ni bitirip, sırasıyla Marmara Üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi’nde Uluslararası Hukuk yüksek lisansı ve AB Hukuku doktorası yaptım. Avrupa Patent Vekilliği ve Türk Patent ve Marka Vekilliği unvanlarına sahibim. 2000’den beri çalıştığım Sanovel’de, patent, hukuk, kimya ve eczacılığın birleştiği, üretim, formülasyon ve hammaddenin bulunduğu niş alanda öncü bir sinerji yarattık. Türkiye’de Ar-Ge şirketlerinde kendi avukat kadrosuyla beraber eczacı ve kimya mühendislerini barındıran ilk Fikri Haklar ve Hukuk Departmanını kurduk ve bu birimin direktörlüğünü sürdürüyorum.
 
Geliştirdiğiniz yeni farmasötik form ve kombinasyonlardan bahseder misiniz?
 
İlaç sektöründe yeni molekül keşfi maliyetli ve uzun bir süreç. Farklı farmasötik kombinasyonlar ve formlardaki bir ürünün spreyi, jeli veya ODT tableti veya bilinen iki ürünün daha sinerjik etki yaratacak, kullanım kolaylığı sağlayacak şekilde farklı  kombinasyonlarının sağlanması ve farklı farmasötik formlarda olan ürünlerin tek bir farmasötik formda bileştirilmesi gibi farklı bakış açılarıyla yeni ürünler geliştirilebileceğinin tespit edilmesi kıymetli. Türkiye’nin en hızlı ilk eşdeğer ürünlerini üreterek, Türk tıbbının hizmetine sunan ve birçok farklı kombinasyon ve farmasötik formla ilgili en çok patentte sahip olan firmasıyız.
 
Ar-Ge ve inovasyon politikanızı oluşturan temel anlayış nasıl?
 
İnovasyon için, Ar-Ge, fikri haklar ve hukukun ana hususlarından bir tanesi uzmanlık alanlarının oluşmasıdır. Alanında uzmanlaşmış doğru kritik kitleyi bir araya getirebilirseniz, inovasyon ve sinerjik etkiyi tetiklersiniz. Bu sayede, şirketler çok daha ileri inovasyonlara ve patent başvurularına adım atabilirler. Sanovel olarak, fikri haklar, hukuk ve patentte derinlemesine uzmanlaşmış, sinerjik efekti yaratabilen kişileri, alanında ileri uzmanlaşmış Ar-Ge çalışanlarıyla bir araya getirerek pek çok başarıya imza attık ve aldığımız ödüllerle de başarımızı taçlandırdık. En son 9. Uluslararası İlaç Kimyası Kongresi’nde, “Ar-Ge Merkezinde En Çok Patent Başvurusu Yapan İlaç Firması” olarak birinciliğe layık görüldük.
 
FİKRİ MÜLKİYET YETKİNLİĞİNDE TÜRKİYE BİRİNCİSİ
 
Fikri mülkiyet ve patent açısından fark yaratan yönleriniz ve öne çıkan güncel başarılarınız neler?
 
Ön inceleme aşaması patentte en önemli unsur. Bütün teknik ön değerlendirmeler, fikri haklar ekibindeki uzman kimya mühendisleri ve eczacılardan oluşan, farmasötik formülasyona aşina ekip tarafından Ar-Ge ve iş geliştirme ile koordineli çalışarak yürütülmekte. Hedefimiz her türlü ürünü tam zamanında ve hatasız değerlendirmek.
Sanovel, en başından beri fikri haklar, hukuk ve Ar-Ge’yi koordineli bir şekilde konumlandırarak, eşdeğer ürünler, farklı farmasötik kombinasyonlar ve formları başarıyla geliştirmeyi sürdürüyor. İlk defa pazara sunulan eşdeğer ürünlerimiz, Türk sağlık sektörünün hizmetinde. Bütün ürünlerimiz ve formülasyonlarımız patent ile koruma altında. Uzun süredir ilaç sektöründe patent başvuru sayılarında Türkiye lideriyiz. Tüm şirketler ve sektörler arasında Fikri Mülkiyet Yetkinliği alanında Türkiye birincisi olmuş, Avrupa patent başvurularında ise kendi sektöründe ilk 14’te yer alan tek Türk ilaç firmasıyız. 
 
Avrupa patent vekilliği sınavındaki başarılarınız ve eğitim desteğiniz hakkında değerlendirmenizi alabilir miyiz?
 
Yeni mezun çalışanlarımız hukuk ve patent vekilliği açısından minimum 2 yıl eğitiliyor. Konusunda uzman vekillerimiz ve departman avukatlarımız Ar-Ge ile de dirsek teması içinde fikri haklar, patent, hukuk eğitimlerini sürdürüyorlar. Her çalışanımızın Türkiye ve Avrupa’da patent vekili olma hedefi olduğundan her türlü eğitimi destekliyoruz. Yıllardır bu amaçla Sanovel, sektöre en çok Avrupa Patent Vekili kazandıran şirketler arasında ilk sıradadır.